Ізгілік пен нұрға толы Құрбан айт

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы қазіргі пандемия жағдайларымен санаса отырып, биылғы жылғы құрбан шалуда өзіндік ерекшеліктер болатынын халыққа жеткізуде.

Басты ерекшеліктер қатарында құрбандыққа арнаған халықтың қаражатын жинап, құрбандық малдарды рұқсат алынған орындарда ғана шалуды ұйымдастыру.

Бұл мақсатта КаспиГолдты тиімді пайдалану. Еріктілерді тарта отырып, белгілі орындардан мал сатып алу жоспарлануда. Яғни, халықтың құрбандық мал үшін мал базарға бару, малды сою секілді көп жүрісін барынша шектеу.

qurban2020.kz сайты осы мақсатта арнайы ашылып, елдің игілігіне ұсынылуда. Бұл сайт құрбандық шалуға қатысты кеңкөлемді ақпараттарды қамтуда. Кез-келген азамат өзінің көкейтесті сұрағына жауапты осы сайттан таба алады.

Мұқтаж жандар да сайтқа отбасы жағдайын дәлелдейтін құжаттарының көшірмесін салып, өтініш қалдыру арқылы құрбандыққа шалынған малдардың етінен ала алады. Жұмылдырылған ерікті азаматтар ондай отбасыларға тиісті үлесті жеткізіп береді. Одан бөлек, шалынатын малды көрем деушілерге муфтият мамандары фото-видео түрінде көрсетілген нөмірге SMS-хабарлама жібере алады.

Әрине, жер үйде тұратын кісілер құрбандық малын өз жеке ауласында шалу мүмкіндігіне ие. Тағы бір айта кетуге тұрарлық жаңалықтардың бірі, құрбандыққа шалынған малдың етін үшке бөлместен, өзіне де қалдырмай тұтас күйінде мұқтаждарға тарату болып отыр. Бұндай абзал іс те қазіргі жағдайда қиналған отбасыларға демеу болары сөзсіз. Мамандар індетпен күресте иммунитетке көңіл бөлу керектігін ескертіп жатқан жоқ па?!

Бұл өмір сынаққа толы болғандықтан, бұл індет де бір сынақ екені белгілі. Сүлеймен патшаның жүзігінде жазылғандай «Бәрі өтеді, бұл да өтер». Тек сабыр ете білсек болғаны. Қасиетті Құранда Кәрімде «Сабыр етіп, намазбен Алладан жәрдем сұраңдар, Алла сабыр етушілермен бірге» деп ескертілген (Бақара сүресі, 153 аят). Сол себепті иманды жан бұндай қиындыққа мойымайды, талайлы тарихымызда қиындықтар аз болды ма?

Ендеше, сабыр мен шыдамдылықта үлгі көрсеткен Әйюп пайғамбардай сабыр етіп, алдағы күнге деген үмітімізді жоғалтпастан, бұл сынақты да еңсеретініміз айқын. «Тәуекел түбі – жел қайық, мінесің де өтесің, уайым түбі – тұңғиық, батасың да кетесің» деп ата-бабаларымыз бекерге айтпаған.

Аллаға ең жақын құлдар – пайғамбарлар. Сондай ұлық пайғамбарлардың бірі Ибраһим бабамыз. Құрбан шалу арқылы Аллаға жақындау ғұрпы сол кісімен байланыстырылады. Әрине, ниет Жаратушының бұйрығын орындау болуы керек. Әйтпесе, Құранда айтылғандай құрбандыққа шалынған малдың еті не қаны емес, Аллаға тек ниет жетеді. Хадистерге де қарасақ, «Барлық істің түпкі ниетке байланысты» бағаланатыны айтылады.

Олай болса, шынайы мұсылмандар Жаратушының әмірін қалт етпей, пайғамбарлардың жүрген жолымен жүреді. Ынталы кейіпте, құлшылық ниетімен өзіне тиесілі бұйрықтарды орындайды. Ардақты Мұхаммед пайғамбарымыз да (с.а.с.) екі мал шалатын: «Менің және жағдайы жоқ үмбетімнің атынан» дейтін.

Құрбандыққа мал таңдау кезінде-ақ адамның шариғатқа білімділігі, тақуалығы көрініс табады. Себебі шариғатымыз таңдалған малдың сау, мінсіз болуы талап етіледі. Көзі көрмейтін, бір көзі жоқ, ақсақ, тым арық, тістері жоқ, құлағы кесілген, желіні кепкен, құйрығы немесе құлағының үштен бір бөлігінен көбі кесілген малды құрбандыққа шалу дұрыс емес.

Пайғамбарымыз (оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын): «Төрт мал құрбандыққа жарамайды: қылилығы айқын, ауруы анық, ақсақтығы мәлім, жілік майы таусылған (тым арық) малдар», – деген (Әбу Дәуіт). Мүйізі жоқ немесе мүйізі сынған, құлағы жарылған немесе тесілген малды құрбандыққа шалуға болады. Сонымен қатар, піштірілген малды да құрбандыққа шалады. Ондай малдың еті мол әрі дәмі тәтті болады және ол айып болып есептелмейді («Фәтауа Һиндия», 5/344.). Сатып алған құрбандық малы айыпты болып қалса, оны сау малға ауыстырады. Малды бауыздайтын кезде не бауыздау себебімен көзін шұқып алса немесе союға апара жатып аяғын сындырып алса, оның оқасы жоқ.

Құрбандыққа әдетте қой, ешкі, ірі қара немесе түйе шалынады. Малдың еркегі де, ұрғашысы да жарамды. Қой мен ешкі бір адамның атынан бауыздалады. Бір адам екі қой бауыздаса, екеуі де құрбандық болады және екі құрбандықтың сауабын алады.

Ал, түйе мен ірі қараны бір адамнан жеті адамға дейін шалуға болады. Дегенмен бір ескерте кетерлігі, жеті адамның да ниеті құрбандық шалу немесе етін садақа ету болу керек. Қой мен ешкі бір жасқа жету керек. Үлкендігі бір жасар қойға ұқсас алты айға толған семіз әрі ірі қойды да құрбандыққа шалуға рұқсат етіледі. Ал, ірі қара екі жасқа, түйе бес жасқа толуы шарт.

Өмірде жақсы ниетпен жасалған кез-келген істің сауабы бар. Қасиетті Құранға қарасақ, «Зәредей жақсылықтың да, жамандықтың да қайтарымы болатыны» ескертілген (Зилзал сүресі, 7-8 аят). Сол себепті ардақты пайғамбарымыз үмбетін жақсылықсүйгіш, ізгілікқұмар болуға, әрбірі сауапты ісімен Аллаға жағуға тырысуға үндеген. Құрбан шалудың да сауапты іс екенін түсіндірген.

Сахабалары сауабы қандай болатынын сұрағанда, шалынған малдың әрбір қылшығына сауап жазылатынын аңдатқан. Мұсылман адам бәріне тек осы өмірдің өлшемдерімен ғана қарамасы анық. Алдымызда Ұлы Есеп күні бар. Қылкөпірден өтерде де осы дүниеде шалынған құрбандықтардың пайдасын әркімнің көретіні хадистерде келеді.

Бүгінгі әлем ізгілікке, қайырымдылыққа мұқтаж. Исламофобияның арынын бәсеңдету үшін де мұсылмандар қоғамға қайырымдылық істерін көп жасауы қажет-ақ. Ол исламның шынайы келбетін таныту үшін де маңызды. Дініміз қоғамдағы жоқ-жітіктерге, кедей-кепшік, көмекке, қолдауға мұқтаж жандарға әрдайым қарайласуға шақырады.

Әсіресе, дағдарысты, алды болжаусыз қазіргі әлем жағдайында қайырымды істердің маңызы тіптен артып отыр. Қоғамда өз қарақан басының жағдайын ғана күйттеушілік датталып жатса, көптің, елдің игілігіне жүгіріп қызмет еткен азаматтар мақталып жатқанын әркім-ақ көріп отыр.

Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы да біраз игілікті істерге ұйытқы болып келеді. Атырау өңірі ретінде біз де ортақ мақсатқа қолымыздан келгенше үлес қосуға тырысудамыз. Ылайым еліміз аман, жұртымыз тыныш болса екен! Құрбандық шалған ағайынның ниеті қабыл болып, Алла Тағала көпке берекелі тыныш өмір сүруді жазсын деп тілейміз!